Mam o Ferthyr Tudful yn diolch i griw ambiwlans ar ôl ataliad y galon
Mae MAM i un a gafodd ataliad ar y galon yn ei chwsg wedi talu teyrnged i’w gŵr cyflym ei feddwl a’r criw ambiwlans a achubodd ei bywyd.
Fe ddeffrodd Leah Lewis, 30 oed o Ferthyr Tudful, ei gŵr Jordan yn oriau mân y bore trwy ‘chwyrnu’ – ond ar ôl sawl ymgais i’w deffro, ni fyddai’n deffro.
Gan sylweddoli bod rhywbeth o'i le, deialodd Jordan 999 a chafodd ei arwain trwy CPR, a pherfformiodd ar ei ben ei hun nes i'r criwiau ambiwlans gyrraedd.
Cafodd Leah ei chludo i'r ysbyty, lle cafodd ddiagnosis o gyflwr prin ar y galon a gosod dyfais i reoli rhythm ei chalon.
Meddai: “Ni allaf gofio unrhyw beth o’r digwyddiad.
“Mae pawb arall yn gallu cofio popeth, felly mae’n rhyfedd iawn.
“Roedd yn lwcus bod ein merch Olivia, a oedd yn un ar y pryd, gyda fy mam am y noson.
“Rydw i mor ddiolchgar i Jordan a’r holl wasanaethau brys a ddaeth i helpu a gwneud eu gwaith mor dda.”
Cafodd Leah ataliad y galon ym mis Tachwedd 2021.
Dywedodd ei gŵr Jordan: “Rwy'n cofio deffro i sŵn chwyrnu uchel iawn a meddwl nad yw hyn yn swnio'n iawn.
“Roedd yn sŵn mor arbennig ac yn un dwi’n dal i’w gofio nawr.
“Ar ôl galw ei henw, ei hysgwyd a chael dim ymateb, ffoniais 999 ar unwaith.
“Ar y pwynt hwn, roedd Leah mewn ataliad ar y galon yn llwyr.
“Roedd yr atebwr galwadau yn anhygoel ac fe’m harweiniodd trwy gamau CPR.
“Fe wnaethon nhw fy nghadw i'n dawel a'm cadw i fynd nes i help gyrraedd.
“Roeddwn yn anghredadwy o hapus pan ymddangosodd y criw ambiwlans cyntaf, gan nad oeddwn yn siŵr a allwn ddal ati.”
Cyrhaeddodd cymorth ar ffurf cynorthwywyr gofal brys Gwasanaethau Ambiwlans Cymru Clare Macintosh a Jema Rees, a’r parafeddyg Mark Sutherland.
Cawsant eu cefnogi gan gydweithwyr o'r Gwasanaeth Adalw a Throsglwyddo Meddygol Brys (EMRTS) a'r gwasanaeth tân.
Dywedodd Mark: “Y peth cyntaf welais i oedd Leah ar y llawr.
“Roedd Clare a Jema eisoes wedi ailgychwyn ei chalon gyda dwy sioc o ddiffibriliwr ac yna wedi rhoi trosglwyddiad cyflym i mi.
“Yna fe ddechreuodd Leah wneud ymdrechion anadlu, felly fe wnaethom yn siŵr bod ei phwysedd gwaed yn gywir, bod ECG wedi’i gymryd, a bod siwgrau gwaed yn sefydlog.
“Oherwydd difrifoldeb yr achos, fe wnaethom gysylltu ag EMRTS a gyrhaeddodd 15 munud yn ddiweddarach.
“I’w chael hi allan o’r tŷ, fe gawson ni gymorth gan y gwasanaeth tân hefyd.
“Roedd yna lawer o bersonél brys, ond roedd wedi’i gydlynu mor dda fel ei fod yn gweithio’n hynod o dda.”
Cafodd Leah ei chludo i Ysbyty Athrofaol Cymru, Caerdydd, lle cafodd ddiagnosis o syndrom Brugada, cyflwr prin sy'n effeithio ar y ffordd mae signalau trydanol yn mynd drwy'r galon.
Gosodwyd diffibriliwr cardioverter mewnblanadwy (ICD) arni, sy'n anfon curiadau trydanol i reoli rhythmau annormal y galon.
Meddai: “Roedd yn wych cyfarfod â rhai o’r tîm a helpodd i achub fy mywyd.
“Ers y diwrnod hwnnw, rydw i wedi cael dwy sioc gan fy ICD, y cyntaf, wnes i lewygu a doeddwn i ddim yn teimlo dim byd a’r ail dro roedd yn teimlo fel ergyd i fy mrest, ond roeddwn i’n teimlo’n iawn yn syth wedyn.”
Ar ôl i Leah wella, aeth ei mam Lydia Miller ar daith codi arian ac ymwybyddiaeth.
Dywedodd Lydia: “Galwodd Jordan fi gan fod y staff ambiwlans yn gweithio arni, felly rhuthrais draw, ac roedd yr olygfa yn edrych fel rhywbeth o’r gyfres deledu Casualty .
“Rwy’n cofio llais Mark mor glir ac roedd yn wych am roi’r wybodaeth ddiweddaraf i ni drwy’r amser.
“Roedd gan bob person meddygol y bûm yn siarad ag ef yr un peth i’w ddweud – Oni bai am ymyriad cynnar Jordan o CPR, ni fyddai hi wedi goroesi, a dyna pam roeddwn i eisiau tynnu sylw at hynny a phwysigrwydd diffibrilio.
“Ym mis Hydref, yn Adran Adnoddau Dynol fy ngweithle, fe ddechreuon ni godi arian ar gyfer elusennau ac ar gyfer diffibriliwr mynediad cyhoeddus y tu allan i’r swyddfa, a roddwyd yn garedig i ni gan Kier .
“Nawr rydyn ni eisiau parhau i ledaenu pwysigrwydd dysgu CPR oherwydd fe allech chi achub bywyd.”
Os gwelwch rywun yn cael ataliad ar y galon, ffoniwch 999 ar unwaith a dechreuwch CPR.
Yn ogystal, bydd diffibriliwr yn rhoi sioc drydan wedi'i reoli i geisio cael y galon i guro'n normal eto.
Bydd y rhai sy'n delio â galwadau ambiwlans yn dweud wrthych ble mae eich diffibriliwr agosaf.
Gwyliwch y fideo hwn gan Gyngor Dadebru y DU am sut i berfformio CPR.
Mae'n bwysig bod diffibrilwyr newydd a phresennol yn cael eu cofrestru ar The Circuit er mwyn i'r rhai sy'n delio â galwadau 999 allu rhybuddio galwyr yn gyflym ac yn hawdd i'w lleoliad os oes angen.
Nodiadau y Golygydd
Am ragor o wybodaeth, ffoniwch y Swyddog Cyfathrebu Beth Eales ar 07870 383209 neu e-bostiwch Beth.Eales@wales.nhs.uk