Y fenter ambiwlans newydd yn helpu cleifion ar ddiwedd eu hoes

26.07.24

MAE Gwasanaeth Ambiwlans Cymru yn treialu menter newydd i gefnogi cleifion ymhellach ar ddiwedd eu hoes.

Mae gwasanaeth ymateb cyflym newydd yr Ymddiriedolaeth yn galluogi parafeddygon gofal lliniarol i gefnogi cleifion sydd â chyflyrau datblygedig a therfynol sy'n cysylltu â 999 mewn argyfwng yn well.

Fe'i cynlluniwyd i wella profiad y claf yn ei leoliad gofal dewisol a lleihau derbyniadau ysbyty y gellir eu hosgoi, a all fod yn ddiangen ac achosi straen yn ystod dyddiau neu oriau olaf y claf.

Dywedodd Ed O'Brian, Arweinydd Gofal Lliniarol yr Ymddiriedolaeth: “Mae gwasanaethau ambiwlans ar draws y DU yn cefnogi cleifion sy’n agosáu at ddiwedd eu hoes yn rheolaidd ac sy’n profi digwyddiad o argyfwng.

“Rydym wedi ymrwymo i sicrhau bod pawb sy’n cysylltu â 999 o dan yr amgylchiadau hyn yn cael gofal gyda’r urddas, y tosturi a’r parch mwyaf.

“Rydym wedi bod â pharafeddygon gofal lliniarol yng Nghymru ers cwpl o flynyddoedd bellach, ac maen nhw’n gwneud gwaith anhygoel o randarparu gofal arbenigol i gleifion yn y gymuned ac mewn ysbyty a hosbis fel rhan o drefniant cylchdroi gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe.

“Mae’r gwasanaeth ymateb cyflym yn mynd gam ymhellach eto, gan sicrhau bod cleifion ag angen gofal lliniarol sy’n defnyddio 999 yn cael y cymorth gorau posibl trwy anfon parafeddyg gofal lliniarol profiadol i’r galwadau 999 hyn lle bynnag y bo modd.”

Mae'r peilot wedi cefnogi mwy na 150 o gleifion yn ardal Abertawe ers ei sefydlu ym mis Ebrill.

Anfonir parafeddygon mewn un o ddwy ffordd; gan Lywiwr Ymarferydd Parafeddygol Uwch yn uned Gofal Brys yr Un Diwrnod Ysbyty Treforys, neu drwy nodi cleifion eu hunain o'r 'pentwr' 999 a allai elwa o'u sgiliau a'u harbenigedd.

Maen nhw hefyd ar gael dros y ffôn i glinigwyr ambiwlans eraill sydd angen cyngor a chymorth wrth wneud penderfyniadau.

Dywedodd Ed: “Y rôl arall maen nhw’n ei chwarae yw cynllunio gofal ymlaen llaw.

“Maen nhw'n mynychu cleifion ag angen lliniarol sy'n cyrchu 999, ond y gallai eu galwad 999 fod ar gyfer digwyddiad acíwt, fel cwymp.

“Os yw’r parafeddyg yn credu bod y claf yn debygol o brofi dirywiad pellach yn y dyfodol agos o ganlyniad i’w gyflwr lliniarol, ac nad oes unrhyw gynllunio ar gyfer y dirywiad hwnnw, gallant ddechrau’r broses honno gyda chaniatâd y claf drwy gael sgyrsiau am sut olwg a fydd ar ei ofal wrth symud ymlaen.

“Yna gall y parafeddyg wneud unrhyw atgyfeiriadau angenrheidiol.

“Gobeithio y bydd hyn yn lleihau’r tebygolrwydd o argyfwng yn y dyfodol – neu, os bydd argyfwng a’r claf yn methu â chyfathrebu, bydd dymuniadau’r claf eisoes wedi’u nodi a gall y clinigwr sy’n mynychu barchu’r dymuniadau hynny.”

Mae cynllun peilot y gwasanaeth ymateb cyflym yn rhedeg tan fis Tachwedd 2024.

Dywedodd y Cadeirydd Colin Dennis, a arsylwodd barafeddygon gofal lliniarol yn Abertawe yn ddiweddar, wrth gyfarfod Bwrdd yr Ymddiriedolaeth ddoe: “Hoffwn ganmol y gwaith y maen nhw'n ei wneud yn gyhoeddus - mae'n hollol anhygoel.

“Maen nhw’n gwneud llawer iawn o waith i gadw pobl yn eu cartrefi, yn hytrach na’u cludo i’r ysbyty, pan maen nhw ar ddiwedd eu hoes.

“Maen nhw’n gwneud gwaith anhygoel yn y peilot sy’n mynd ymlaen yn Abertawe a’r hyn rydyn ni’n gobeithio yw pan ddaw’r peilot i ben ym mis Tachwedd, byddwn ni’n gallu perswadio byrddau iechyd eraill i gofleidio’r un fenter hefyd.”

Penododd Gwasanaethau Ambiwlans Cymru ei barafeddygon gofal lliniarol cyntaf yn 2021 a dyma’r gwasanaeth ambiwlans cyntaf yn y DU i wneud hynny.

Yr Ymddiriedolaeth hefyd oedd y cyntaf i gyflwyno meddyginiaethau wrth gefn ar ei cherbydau brys, gan alluogi parafeddygon i reoli'r symptomau a allai godi'n well wrth i gleifion sy’n derfynol wael fynd yn waeth.

Yn y cyfamser, mae ei Wasanaeth Cludiant Cyflym Gofal Diwedd Oes yn darparu cludiant i gleifion sy’n derfynol wael i’w man marw o ddewis, ac mae wedi gwneud mwy na 4,500 o deithiau tosturiol ers ei gyflwyno yn 2017.

A’r llynedd, cyflwynwyd Gwobr “Who Cares Wins” i’r Ymddiriedolaeth gan y Prif Weinidog ar yr adeg Rishi Sunak am ei menter Ambiwlans Wish, sy’n galluogi cleifion ar ddiwedd eu hoes i gael profiad bythgofiadwy cyn iddynt farw.