Mae goroeswr ataliad ar y galon yn diolch i'r rhai a achubodd ei fywyd

Mae tad i dri o blant a oroesodd ataliad ar y galon wedi cael ei aduno â'r criwiau a'r bobl oedd yn bresennol a helpodd i achub ei fywyd.

Ym mis Hydref 2024, roedd Anthony Crothers yn mwynhau taith gerdded yn y Gŵyr pan gwympodd yn sydyn a rhoi'r gorau i anadlu.

Rhuthrodd ei ffrind Glyn Dewis, gyda chymorth dau arall oedd yn sefyll gerllaw, Dean a Jamie, i'w gynorthwyo, ffonio 999, dechrau cywasgiadau ar y frest a chysylltu diffibriliwr cymunedol, a roddodd un sioc.

Trwy gyd-ddigwyddiad, cyrhaeddodd pedwar meddyg oddi ar ddyletswydd y lleoliad a chynorthwyo gyda'r adfywio tra roeddent yn aros i'r parafeddygon gyrraedd.

Perfformiodd y meddygon bum cylch o CPR a rhoddwyd pum sioc i Anthony o'r diffibriliwr a ailgychwynnodd ei galon ychydig cyn i'r parafeddygon gyrraedd.

Cynhaliodd y parafeddygon asesiad cyflym, rhoddasant ocsigen i Anthony, cynhaliasant ei lwybr anadlu a'i gysylltu â'u holl beiriannau monitro.

Oherwydd ei gyflwr, galwyd Ambiwlans Awyr Cymru i roi gofal safonol ysbyty i Anthony yn y maes parcio, lle sefydlogodd yr Ymgynghorydd Dr Iain Edgar a'r Ymarferwyr Gofal Critigol Derwyn Jones a Rhyan Curtin ef trwy fewnosod tiwb anadlu a'i gysylltu â pheiriant anadlu.

Tra bod staff Gwasanaeth Ambiwlans Cymru wedi cysylltu ag Ysbyty Treforys i drefnu trosglwyddiad uniongyrchol i'r ganolfan gardiaidd, rhoddodd criw'r ambiwlans awyr adrenalin i Anthony i gadw ei gyfradd curiad y galon a'i bwysedd gwaed o fewn y terfynau arferol.

Yna cafodd Anthony ei gludo mewn hofrennydd i'r Uned Gofal Dwys yn Ysbyty Morriston, lle roedd angen mewnosod stentiau cardiaidd.

Ar ôl wythnos, cafodd ei drosglwyddo i Uned Gofal Dwys Ysbyty Prifysgol Cymru ac ar ôl naw diwrnod ar beiriant anadlu a bron i bedair wythnos yn yr ysbyty, cafodd ei ryddhau adref, lle aeth ymlaen i wella'n llwyr.

Dywedodd Anthony: “Does gen i ddim cof o’r hyn ddigwyddodd i mi.

"Efallai mai mecanwaith diogelwch yr ymennydd o ddileu'r trawma ydyw.

"Y peth cyntaf rwy'n ei gofio yw deffro yn yr Uned Gofal Dwys yng Nghaerdydd a meddwl tybed beth oeddwn i'n ei wneud yno."

“O safbwynt personol, rydw i wedi ceisio cadw’n heini.

"Mae gen i broblem gyda fy nglin, sydd o chwarae pêl-droed.

"Ond yr unig dro arall i mi fod yn yr ysbyty, ar wahân i lawdriniaeth ar fy nglin, oedd pan gefais fy nhonsiliau allan yn 21 oed."

Yn ddiweddar, ynghyd â'i wraig, ymwelodd Anthony â phencadlys Elusen Ambiwlans Awyr Cymru yn Nafen, Llanelli, lle cyfarfu â meddygon Ambiwlans Awyr Cymru, staff Gwasanaeth Ambiwlans Cymru, meddyg oddi ar ddyletswydd a'r bobl oedd yn sefyll o gwmpas.

Wrth fyfyrio ar y diwrnod, dywedodd y ffrind Glyn: “Ail ddiwrnod taith ffordd ddeuddydd oedd hi, roedd y tywydd yn wych, aethon ni i lawr i’r traeth ym Mae’r Tair Clogwyn ac roedden ni newydd gerdded yn ôl.

“Trodd ei gefn ataf wrth i ni gyrraedd cist y car ac roedd yn swrrealaidd.

"Clywais i ef yn dweud y geiriau, 'O Dduw'.

"Dywedais i 'beth sy'n bod, 'ngwas', ac fe syrthiodd yn ôl a daliais i ef."

Parhaodd Glyn, sydd wedi derbyn hyfforddiant cymorth cyntaf brys o bryd i'w gilydd ers dros 30 mlynedd: "Mae'n anhygoel fy mod wedi chwarae rhan yn adferiad Anthony.

"Pa mor aml mae rhywun yn mynd trwy ei fywyd ac yn gallu dweud ei fod wedi helpu i achub person arall, oni bai ei fod yn y proffesiwn meddygol?"

Dywedodd Dean Adams, a oedd yn bresennol: “Roedd yn teimlo’n swrrealaidd, mae’n debyg, mewn llawer o ffyrdd.

"Digwyddodd o'm blaen i ac rwy'n credu y byddai'r rhan fwyaf o bobl yn ymateb felly oherwydd does dim ffordd arall o ymateb.

"Mae wedi bod yn anhygoel cwrdd ag Anthony."

Dywedodd Mark Tonkin, Parafeddyg a Rheolwr Dysgu a Datblygu: “Rwy’n credu’n gryf, heb weithredoedd cyflym ffrind Anthony, Glyn, a’r rhai oedd yn sefyll o gwmpas, y gallai’r canlyniad fod wedi bod yn wahanol iawn, ac efallai na fyddai Anthony yma heddiw.”

“Roedd y gadwyn oroesi yn gweithio’n union fel y dylai.

"O ffonio 999, nôl diffibriliwr a dechrau CPR, chwaraeodd y rhai a oedd yn bresennol ran hanfodol wrth achub ei fywyd.

“Cyrhaeddodd yr Uwch Barafeddyg Nathan Amos a’r Parafeddyg Gavin Williams o Uned Ymateb Acíwtedd Uchel Cymru ychydig cyn i mi a’r Technegydd Meddygol Brys Holly Batcup, ac roedden ni’n gallu darparu gofal pellach nes i’r EMRTS gyrraedd.

“Mae’r digwyddiad hwn yn dangos beth sy’n bosibl pan fydd cymuned yn barod – gall gweithredu ar unwaith ac ymwybyddiaeth o CPR achub bywydau.”

I ddarllen mwy o'r stori, ewch i wefan Elusen Ambiwlans Awyr Cymru: Anthony Crothers - Wales Air Ambulance Charity