Gwasanaeth Ambiwlans Cymru yn annog cymedroli'r 'Dydd Gwener Gwallgof' hwn

17.12.25

Mae Gwasanaeth Ambiwlans Cymru yn gofyn i ddathlwyr ddangos hunanreolaeth y Dydd Gwener Gwallgof hwn.

Dydd Gwener Gwallgof, a elwir hefyd yn Ddydd Gwener Gwallgof neu Ddydd Gwener Llygaid Du, yw'r diwrnod gwaith olaf cyn y Nadolig i'r rhan fwyaf o weithwyr ac fel arfer mae'n nodi dechrau tymor partïon yr ŵyl.

Er bod y rhan fwyaf o nosweithiau allan yn dod i ben yn ddiniwed, gall yfed gormodol arwain at anafiadau y gellir eu hosgoi i rai a rhoi straen diangen ar y gwasanaeth ambiwlans a'r GIG ehangach.

Dywedodd Jonathan Edwards, Cyfarwyddwr Cynorthwyol Gweithrediadau’r Ymddiriedolaeth: “Yfwch yn gyfrifol a chael gyrrwr dynodedig bob amser neu gynlluniwch ar gyfer cludiant amgen os ydych chi’n yfed alcohol.

“ Defnyddiwch y gwasanaethau brys yn briodol a ffoniwch 999 yn unig mewn argyfyngau difrifol neu sy’n peryglu bywyd.

“Peidiwch ag anghofio am y dewisiadau amgen i 999, fel gwefan GIG 111 Cymru ac Albot - Cynorthwyydd Digidol GIG Cymru , a all eich helpu i ddod o hyd i atebion i’r rhan fwyaf o gwestiynau a’ch tywys i’r lle cywir ar gyfer y wybodaeth a’r cyngor iechyd.

“Dangoswch barch ac ystyriaeth hefyd i weithwyr brys.

“Yn anffodus, mae lleiafrif bach o bobl yn dal i ddangos ymddygiad ymosodol tuag at ein criwiau, gydag ymosodiadau corfforol a geiriol yn digwydd ledled Cymru.

“Mae ein criwiau ambiwlans yno i helpu pobl, ond ni allant ymladd dros fywyd rhywun os ydyn nhw'n ymladd dros eu bywyd eu hunain.

“Efallai na fydd gan griwiau ddewis ond gadael lleoliad os yw eu diogelwch personol mewn perygl, ac nid yw hyn o gymorth i neb, yn enwedig i’r claf.”

Er mwyn helpu i ymdopi â chyfnod prysur yr ŵyl, bydd Gwasanaeth Ambiwlans Cymru yn defnyddio gwasanaethau ychwanegol mewn rhai ardaloedd byrddau iechyd.

Yng Nghaerdydd, bydd yr Uned Ymateb i Feiciau a'r Tîm Ymateb Symudol yn gweithredu ar ddyddiadau allweddol cyn y Nadolig, gan gynnwys ar Ddydd Gwener Gwallgof.

Mae'r Tîm Ymateb Symudol wedi'i leoli ar droed ac wedi'u hanelu at ardaloedd cerddwyr dwysedd uchel fel Canol Dinas Caerdydd yn y cyfnod cyn y Nadolig.

Yn aml, gall fod yn anodd cael cerbydau mwy i mewn i ardaloedd o'r fath, felly mae'r tîm hwn, sydd â chyfarpar meddygol a stretsier, yn gallu asesu a darparu triniaeth gychwynnol.

Lle bo'n glinigol ddiogel gwneud hynny, byddant yn rhyddhau'r claf, ond pan nad yw hyn yn bosibl maent yn defnyddio'r stretsier i gludo'r claf i leoliad addas lle gallant gyfarfod ag ambiwlans brys i'w gludo ymlaen.

Yn y brifddinas ac yng ngogledd Cymru, bydd Canolfannau Triniaeth Alcohol hefyd ar agor cyn y Nadolig.

Mae Gwasanaeth Ambiwlans Cymru hefyd wedi cyflwyno categorïau galwadau 999 newydd sydd wedi'u cynllunio i sicrhau bod pob claf yn derbyn y gofal cywir ar gyfer eu hanghenion.

Gallai hynny fod yn anfon ambiwlans, atgyfeiriad at feddyg teulu'r claf, cyngor hunanofal neu rywbeth arall.

Ychwanegodd Jonathan: “Rydym yn deall bod hwn yn gyfnod arbennig o’r flwyddyn, lle bydd llawer o bobl allan yn dathlu gyda ffrindiau a theulu.

“Efallai bod mwynhau ac yfed alcohol yn rhan o’r dathliadau hynny ond os ydych chi’n bwriadu yfed dros y cyfnod Nadoligaidd, y cyfan rydyn ni’n ei ofyn yw eich bod chi’n gwneud hynny’n gyfrifol.”